Hoe een cliënt mij kan raken – over paradijsvogels

Na bijna een uur wachten is Joan eindelijk klaar om met mij en mijn Housing First collega mee te gaan naar het ziekenhuis. Het zou voor het eerst zijn als we op tijd komen. Mokkend grist Joan haar handtas van de bank en trekt haar pruik recht. Dan loopt ze theatraal voor ons uit naar de voordeur. Haar magere benen gestoken in sneakers met een hoop blingbling en met een grote zonnebril op haar gezicht. Er is geen straaltje zon te zien vandaag. Ik vermoed dat ze nog niet heeft geslapen.

Breekbaar en onverwoestbaar

‘’De limo staat voor mevrouw. Na u’’, zeg ik als ik met een galant gebaar de deur van de kleine Volkswagen Up open trek. Joan rolt met haar ogen en stapt in. Ik kan zien dat ze eigenlijk moet lachen. Tijdens de rit begint ze meer te ontdooien en eenmaal aangekomen op de parkeerplaats van het ziekenhuis is ze beter aanspreekbaar. Ongeveer ter hoogte van het bord met ‘verboden te roken’ steekt ze haar sigaartje op. We lopen door richting de draaideuren. Je ziet de mensen naar ons kijken. Van haar, naar mij en mijn collega, en weer terug. Joans dunne, breekbare maar schijnbaar onverwoestbare lijfje trekt de aandacht. Joan krijgt daar niets van mee, of doet alsof. Onverstoorbaar beent ze door, met een attitude waar ze op de catwalk nog een puntje aan kunnen zuigen. Ze neemt plaats aan de tafel in de wachtkamer, die vol zit met andere patiënten, en kijkt verveeld om zich heen. ‘’I don’t have all day’’, hoor ik haar mopperen. Overigens zonder enige dagbesteding.

Candy, anyone?

Even later lijkt Joan steeds beter gemutst. “Candy, anyone?”, roept ze de wachtkamer rond, terwijl ze haar zonnebril iets hoger op haar neus duwt. Ze zwiert met een groezelig zakje snoepjes door de lucht. Met suiker kan ze de zucht naar drugs voor korte tijd onderdrukken. De mensen in de wachtkamer hebben geen idee waar ze moeten kijken. Mijn collega en ik genieten van het schouwspel. Joan is dan wel een fragiele verschijning, maar een echte diva en een hele aanwezigheid.

Prostitutie om te overleven

Is ze humeurig, dan krijg je gerust de wind van voren. Maar is ze je dankbaar en goedgezind, dan straalt ze, knuffelt je en wenst jou, je familie én je vrienden een “blessed day”. We komen genoeg verschillende cliënten tegen bij Belle, maar Joan kunnen we met recht een paradijsvogel noemen. En ze blijft me raken. Achter haar masker van uiterlijke verzorging en soms theatraal gedrag zit zoveel meer. Joan heeft enorm veel meegemaakt in haar leven, en nog steeds. Regelmatig is er sprake van geweld en onveiligheid. Prostitutie is niet haar werk, maar om te overleven. We noemen dat survival sex. Joan is zo veerkrachtig, fysiek en mentaal. Dat is bewonderenswaardig. Haar geloof in god helpt haar daarbij. Maar ook het verdoven. Het blijft altijd wat mysterieus welke middelen ze precies allemaal gebruikt, maar het is duidelijk meer dan dat ene jointje waar ze zelf over spreekt. Het hangt er ook net vanaf wat er voorhanden is.

Gunfactor

‘’Maar dokter, ik heb zooo veel pijn, ik kan echt helemaal niets met dit been’’. Joan doet haar best om ernstig te kijken. Mijn collega en ik kijken elkaar verrast aan. Dit is nieuwe informatie voor ons. Bovendien liep ze net nog met grote passen voor ons uit. ‘’Mijn pijnstillers zijn al laaang op, het lijkt me beter als u nieuwe voorschrijft. Graag ook wat extra’’. De arts fronst zijn wenkbrauwen. Hij lijkt er weinig van te geloven en toch krijgt Joan het voor elkaar. Tevreden frommelt ze het recept in haar tas en gaan we richting de ziekenhuisapotheek, waar ze iets later ook nog een verse donut van een medewerkster krijgt aangeboden. Ze neemt hem gretig maar dankbaar aan en weet bij iedereen een glimlach op zijn gezicht te krijgen. De hele apotheek weet dat ze geweest is. Joan heeft zo’n gunfactor, dat is haar kracht.

Don’t be late

Een kleine twee uur later zetten we haar weer thuis af. Ze bedankt ons uitgebreid en stelt voor nog iets te eten of drinken voor ons te maken, maar dat moeten we afslaan. Ze zwaait ons na. ‘’Don’t be late next time!’’, roept ze nog. Dan verdwijnt ze haastig uit het zicht. De paradijsvogel is weer gevlogen.

Over de auteur

Charlotte van Maarschalkerweerd is begeleider bij Belle Hulpverlening. Met haar blog geeft ze een kijkje in de keuken van haar bijzondere werk.